Νευρογενές έντερο
Ο αριθμός των ανθρώπων με νευρολογική δυσλειτουργία τής ουροδόχου κύστης και του εντέρου αυξάνεται συνεχώς. Οι ασθενείς με κάκωση του νωτιαίου μυελού υπολογίζονται σε 2,5 εκατομμύρια παγκοσμίως. Επιπλέων οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση ( η πιο συχνή νευρολογική νόσος που προκαλεί αναπηρία σε νεαρούς ενήλικες) και οι ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον ( η δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική νόσος) ανέρχονται σε 1,5 εκατομμύριο και 3 εκατομμύρια παγκοσμίως αντίστοιχα.
Η δυσλειτουργία του εντέρου είναι συχνή στους νευρολογικούς ασθενείς. Δυσκοιλιότητα αναφέρει το 95% και ακράτεια κοπράνων το 75% των ασθενών με κάκωση νωτιαίου μυελού. Τα δύο τρίτα των ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας αναφέρουν δυσκοιλιότητα και/ή ακράτεια κοπράνων και το 68% των ασθενών με δισχιδή ράχη αναφέρει κάποιο πρόβλημα στη λειτουργία του εντέρου. Το 25 με 63% των ασθενών με νόσο Πάρκινσον αναφέρει δυσκοιλιότητα και οι ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο αναφέρουν νευρογενές έντερο με χρόνια ακράτεια κοπράνων σε ποσοστό 15%.
Το επίπεδο και η έκταση της βλάβης είναι οι κύριοι παράγοντες που καθορίζουν τα συμπτώματα στους ασθενείς με κάκωση νωτιαίου μυελού και πολλαπλή σκλήρυνση. Βλάβες πάνω από τον μυελικό κώνο προκαλούν καθυστέρηση στη διάβαση του εντέρου και υπερτονία και υπεραντανακλαστικότητα στο παχύ έντερο . Οι δύο τελευταίες ανωμαλίες προκαλούν αντανακλαστική κένωση και ακράτεια κοπράνων. Αντίθετα βλάβες στον μυελικό κώνο ή στην ιππουρίδα προκαλούν υποτονία και υποαντανακλαστικότητα με αποτέλεσμα εντερική απόφραξη και ακράτεια κοπράνων από υπερχείλιση. Η παθοφυσιολογία της δυσκοιλιότητας στη νόσο Πάρκινσον είναι διαφορετική και οφείλεται σε δυστονία του πυελικού τοιχώματος και του έξω σφιγκτήρα του πρωκτού.
Εξετάσεις για ακράτεια κοπράνων
Είναι σημαντική η λήψη ιστορικού σχετικά με τη συχνότητα των κενώσεων, τη σύσταση των κοπράνων, τα περιστατικά ακράτειας κοπράνων και τυχών χειρισμούς που χρειάζονται για την κένωση του εντέρου. Για την εκτίμηση είναι χρήσιμη η χρήση ημερολογίου εντέρου, η κλίμακα κοπράνων Bristol και το ειδικό ερωτηματολόγιο για νευρογενή δυσλειτουργία εντέρου.
Η δακτυλική εξέταση βοηθάει στην εκτίμηση της πληρότητας του ορθού, του τόνου του σφιγκτήρα, της αισθητικότητας του ορθού και της ικανότητας για ηθελημένη σύσπαση. Η χρήση πιο επεμβατικών νευροφυσιολογικών ή ακτινολογικών εξετάσεων δεν χρειάζεται εκτός αν υπάρχει ιστορικό επεμβάσεων, συννοσηρότητας ή υποψία για καρκίνο του εντέρου. Από τις εξετάσεις αυτή που χρησιμοποιείται πιο συχνά είναι η μελέτη διέλευσης παχέος εντέρου.
Συντηρητική αντιμετώπιση της ακράτειας κοπράνων
Ο θεραπευτικός στόχος στο νευρογενές έντερο είναι διπλός: πρώτον η εκκένωση των κοπράνων χωρίς πολύ χρόνο στην τουαλέτα και δεύτερον η αποφυγή της ακράτειας κοπράνων. Το πρώτο βήμα είναι η βελτιστοποίηση της υφής των κοπράνων με επαρκή κατανάλωση φυτικών ινών και υγρών και η διέγερση της κένωσης των κοπράνων με δακτυλικό χειρισμό σε τακτική βάση. Η χρήση κοιλιακής πίεσης, καθαρτικών και βιοανάδρασης μπορεί να βοηθήσει. Το κλειδί για την επιτυχία είναι η εντατική εκπαίδευση του ασθενή.
Ορισμένα φάρμακα όπως τα αντιχολινεργικά, τα οπιούχα, η βακλοφαίνη, τα αντιβιοτικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη μπορεί να επηρεάσουν την κινητικότητα του εντέρου και η χρήση τους θα πρέπει να εξετάζεται.
Η κατανάλωση φυτικών ινών πρέπει να ενθαρρύνεται γιατί βελτιώνει τη σύσταση των κοπράνων. Η κατανάλωση καφέ, αλκοόλ και τεχνητών γλυκαντικών μπορεί να κάνει τα κόπρανα υπερβολικά μαλακά.
Η δακτυλική διέγερση του ορθού μπορεί να προκαλέσει αντανακλαστική κένωση αλλά χρειάζεται προσοχή για την αποφυγή τραυματισμού. Μερικές φορές τα κόπρανα θα πρέπει να αφαιρεθούν με το δάκτυλο σε συνδυασμό με κοιλιακή πίεση. Η χρήση υποθέτων και κλυσμάτων μπορεί να βοηθήσει με την προϋπόθεση ότι το ορθό έχει κόπρανα.
Το μασάζ στην κοιλιά με την βάση της παλάμης να κάνει μια κυκλική κίνηση από δεξιά προς τα αριστερά μπορεί να βοηθήσει στη διάβαση του εντέρου και στην μετατόπιση του εντερικού περιεχομένου προς το ορθό. Η αποτελεσματικότητα του κοιλιακού μασάζ έχει τεκμηριωθεί σε μελέτες με ασθενείς με κάκωση νωτιαίου μυελού και πολλαπλή σκλήρυνση.
Πολλές μελέτες έχουν δημοσιευτεί για τον υψηλό αυτοϋποκλυσμό και η αποτελεσματικότητα σε διάφορες νευρολογικές παθήσεις είναι τεκμηριωμένη. Ο υψηλός αυτοϋποκλυσμός λειτουργεί καλύτερα στις περιπτώσεις νευρογενούς εντέρου με καλή αισθητικότητα στο ορθό και είναι χρήσιμος τόσο στη δυσκοιλιότητα όσο και στην ακράτεια κοπράνων. Έχει καλά δεδομένα μακροχρόνιας ασφάλειας με την πιθανότητα κάκωσης του εντέρου να είναι μία στις 500.000.
Χειρουργική θεραπεία για ακράτεια κοπράνων
Νευροδιέγερση ιερού
Η νευροδιέγερση ιερών ριζών έχει πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα της τάξης του 80% με 90% σε μη νευρολογικούς ασθενείς με ακράτεια κοπράνων ανεξάρτητα από το αν ο σφιγκτήρας του πρωκτού έχει υποστεί κάκωση ή όχι. Σε νευρολογικούς ασθενείς η χρήση ήταν μέχρι τώρα περιορισμένη λόγω του ότι οι ασθενείς με νευρολογική νόσο μπορεί να χρειάζονταν συχνές μαγνητικές τομογραφίες ή πιο υψηλές εντάσεις ρεύματος. Οι σύγχρονοι επαναφορτιζόμενοι νευροδιεγέρτες με τεχνολογία SureScan έχουν λύσει αυτό το πρόβλημα. Ο πληθυσμός των νευρολογικών ασθενών έχει ετερογενή χαρακτηριστικά και δεν υπάρχει άλλη εξέταση που να δείχνει την πιθανή αποτελεσματικότητα της νευροδιέγερσης ιερού εκτός από την δοκιμαστική εφαρμογή. Οι ασθενείς με πλήρη κάκωση νωτιαίου μυελού δεν έχουν ένδειξη για νευροδιέγερση. Η νευροδιέγερση έχει απόλυτη ένδειξη όταν έχουμε ταυτόχρονα ακράτεια κοπράνων και ακράτεια ούρων γιατί είναι η μόνη θεραπεία και για τα δύο. Η νευροδιέγερση ιερού δεν έχει καλά αποτελέσματα στη χρόνια δυσκοιλιότητα. Μάθετε περισσότερα...
Ορθόδρομος υποκλυσμός
Η σκωληκοειδής απόφυση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός καναλιού μέσω του οποίου να χορηγείται κλύσμα. Αυτή είναι η επέμβαση Malone και έχει χρησιμοποιηθεί στα παιδιά με νευρογενές έντερο (κυρίως με δισχιδή ράχη) με καλά αποτελέσματα. Η χρήση στους ενηλίκους έχει περισσότερα προβλήματα όπως στένωση του καναλιού. Ο υποκλυσμός μπορεί να γίνει και μέσω ενδοσκοπικής διαδερμικής κολοστομίας στο σιγμοειδές κόλον.
Δημιουργία στομίας
Η δημιουργία στομίας είναι η τελευταία επιλογή γιατί είναι επεμβατική και δύσκολα αναστρέψιμη. Μπορεί όμως να είναι μια καλή επιλογή για ασθενείς με ακράτεια κοπράνων και καλή δεξιότητα στα χέρια. Η στομία σχετίζεται με καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά η πιθανότητα επιπλοκών όπως κολίτιδα και συμφύσεις φτάνει το 37%.
