Νευρογενής Στυτική Δυσλειτουργία
Η νευρογενής στυτική δυσλειτουργία περιλαμβάνει τις παθήσεις που προκαλούν στυτική δυσλειτουργία λόγω βλάβης των νευρικών οδών. Η νευρική βλάβη μπορεί να είναι κεντρική, περιφερική ή και τα δυο. Το 10 με 19% των περιπτώσεων στυτικής δυσλειτουργίας μπορεί να οφείλεται σε νευρική αιτιολογία. Παθήσεις όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο σακχαρώδης διαβήτης, ιατρογενείς κακώσεις και τραύματα της σπονδυλικής στήλης, επηρεάζουν διάφορες νευρικές διαδικασίες που σχετίζονται με τη στύση. Κάθε περίπτωση έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και αντιμετωπίζεται ανάλογα.
Νευροανατομία και νευροφυσιολογία της στύσης.
Η νεύρωση του πέους γίνεται από νεύρα που ξεκινάνε από το νωτιαίο μυελό και περιφερικά γάγγλια. Υπάρχει αυτόνομη ( συμπαθητική και παρασυμπαθητική) και σωματική νευρική οδός. Η αυτόνομη νευρική οδός ξεκινάει από το νωτιαίο μυελό και τα περιφερικά γάγγλια των αντίστοιχων συμπαθητικών και παρασυμπαθητικών συστημάτων. Σχηματίζει τα σηραγγώδη νεύρα που διατρέχουν πλαγίως του προστάτη και εισέρχονται στο σηραγγώδες και σπογγιώδες σώμα για να ρυθμίσουν να νευραγγειακά φαινόμενα που σχετίζονται με τη στύση και τη χάλαση του πέους. Τα σωματικά νεύρα στέλνουν αισθητικές πληροφορίες από το δέρμα του πέους, τη βάλανο και την ουρήθρα στο νωτιαίο μυελό μέσω του αιδιοικού και του ραχιαίου νεύρου του πέους. Τα σωματικά νεύρα επίσης προκαλούν σύσπαση του βολβωσηραγγώδους και ισχιοσηραγγώδους μυ.
Οι συμπαθητικές νευρικές οδοί ξεκινούν από το 11ο θωρακικό ως το 2ο οσφυϊκό τμήμα του νωτιαίου μυελού και μέσω των λευκών αναστομωτικών κλάδων εισέρχονται στα γάγγλια της συμπαθητικής αλύσου. Από εκεί τα νεύρα μέσω του σπλαχνικού, κάτω μεσεντέριου και άνω υπογάστριου νεύρου καταλήγουν στο πυελικό πλέγμα. Τα τμήματα Θ10 ως Θ12 είναι οι πιο συχνές πηγές των συμπαθητικών ινών ενώ τα γάγγλια της συμπαθητικής αλυσίδας που νευρώνουν το πέος είναι τα ιερά και κοκκυγικά γάγγλια.
Οι παρασυμπαθητικές νευρικές οδοί ξεκινούν από τα Ι2, Ι3 και Ι4 τμήματα του νωτιαίου μυελού. Προγαγγλιακές ίνες περνούν από το πυελικό πλέγμα όπου συμπλέκονται με συμπαθητικές ίνες από το άνω υπογάστριο πλέγμα. Το πυελικό πλέγμα ελέγχει επίσης τη νεύρωση του ορθού και της ουροδόχου κύστης.
Το παρασυμπαθητικό σύστημα προκαλεί στύση ενώ το συμπαθητικό χάλαση του πέους. Η αντανακλαστική στύση προϋποθέτει ακεραιότητα του ιερού αντανακλαστικού τόξου. Αισθητικά σήματα από τις σωματικές οδούς συνδέονται με παρασυμπαθητικούς πυρήνες Ι2-Ι4 και προκαλούν στύση μέσω χολινεργικής σηματοδότησης. Αυτή η αντανακλαστική στύση παραμένει μετά από κακώσεις των ανώτερων κινητικών νευρώνων. Η ψυχογενής στύση δεν χρειάζεται ακέραιο το ιερό αντανακλαστικό τόξο. Η ψυχογενής στύση ελέγχεται από κεντρικές οδούς που κάνε από τον εγκέφαλο στην συμπαθητική αλυσίδα. Οπτικά, ακουστικά και οσφρητικά ερεθίσματα πάνε από την έσω προοπτική περιοχή του εγκεφάλου σε κέντρα στύσης στα νευροτόμια Θ11-Ο2 και Ι2-Ι4 και προκαλούν στύση του πέους. Αν ένας άντρας πάθει κάκωση κάτω από το επίπεδο Θ12, αυτού του είδους οι στύσεις είναι πιο πιθανές. Κακώσεις της σπονδυλικής στήλης πάνω από το επίπεδο Θ9 δεν σχετίζονται με ψυχογενείς στύσεις. Η κληρότητα στην ψυχογενή στύση είναι μικρότερη γιατί η θωρακοοσφυϊκή συμπαθητική νεύρωση έχει χαμηλότερη πυκνότητα νευρώνων από την ιερή παρασυμπαθητική.
Οι σωματοαισθητικές νευρικές οδοί ξεκινάνε από το δέρμα του πέους και τη βάλανο. Η βάλανος έχει δεκαπλάσια συγκέντρωση νευρικών απολήξεων σε σχέση με το δέρμα του πέους.
Η σωματοκινητική νεύρωση του πέους ξεκινάει από τους πυρήνες του Onuf στα νευροτόμια Ι2-Ι4. Τα νεύρα αυτά προκαλούν τη σύσπαση του βολβωσηραγγώδους και ισχιοσηραγγώδους μυ που χρειάζεται για άκαμπτη στύση. Η σωματοκινητική οδός μπορεί να βρίσκεται και υπό συμπαθητικό έλεγχο και αδρενεργικήενεργοποίηση μπορεί να προκαλεί σύσπαση των μυών στην εκσπερμάτιση.. Υπάρχουν και σωματικά νωτιαία αντανακλαστικά όπως το βολβωσηραγγώδες αντανακλαστικό.
Η στύση ξεκινάει και διατηρείται μέσω της ενσωμάτωσης προσαγωγών σημάτων σε υπεριερές περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως η αμυγδαλή, η προοπτική περιοχή, η περιυδραγωγός φαιά ουσία, ο παρακοιλιακός πυρήνας και η κοιλιακή καλυπτρική περιοχή. Κακώσεις σε αυτές τις περιοχές μπορούν να προκαλέσουν στυτική δυσλειτουργία. Η ωκυτοκίνη και η βασοπρεσίνη έχουν εξακριβωθεί ως κεντρικοί νευροδιαβιβαστές.
Παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Κάκωση σπονδυλικής στήλης
Στυτική δυσλειτουργία εμφανίζεται στο 80% των αντρών μετά από κάκωση της σπονδυλικής στήλης λόγω διαταραχής των νευρικών οδών. Ανάλογα με το επίπεδο, την έκταση και τη χρόνο της βλάβης μπορεί να υπάρχουν διάφορες μορφές στυτικής δυσλειτουργίας. Αντανακλαστικές στύσεις μπορεί να υπάρχουν σε κακώσεις πάνω από το επίπεδο Ι3ή Ι4 όπου το νωτιαίο αντανακλαστικό παραμένει. Ψυχογενείς στύσεις μπορεί να υπάρχουν σε χαμηλές κακώσεις στην ιερή και οσφυϊκή μοίρα του νωτιαίου μυελού αλλά όχι σε πλήρη βλάβη πάνω από το Θ9. Ψυχογενείς στύσεις είναι απίθανο να συμβούν την περίοδο του νωτιαίου σοκ μετά την αρχική κάκωση. Η έναρξη των ψυχογενών στύσεων μπορεί να υποδηλώνει ότι η περίοδος του σοκ πέρασε. Οι κακώσεις σπονδυλικής στήλης αφορούν κυρίως νεαρούς άντρες και η στυτική δυσλειτουργία σχετίζεται με χειρότερη ποιότητα ζωής.
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
ΑΕΕ μπορεί να συμβεί στον εγκέφαλο, διάμεσο εγκέφαλο, στέλεχος και νωτιαίο μυελό με αποτέλεσμα διάφορους βαθμούς στυτικής δυσλειτουργίας. Άντρες με ΑΕΕ εμφανίζουν μειωμένη επιθυμία, στύση και εκσπερμάτιση σε ποσοστό 17 με 48%. Έμφρακτα του δεξιού ημισφαιρίου φαίνεται να επηρεάζουν τη στύση περισσότερο από αυτά του αριστερού. Η ακριβής επίδραση του εγκεφαλικού επεισοδίου στη στυτική λειτουργία είναι περίπλοκη και πολυπαραγοντική καθώς η αναπηρία, οι ψυχολογικές και συναισθηματικές συνθήκες μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη σεξουαλική λειτουργία.
Επιληψία
Άντρες με επιληψία εμφανίζουν στυτική δυσλειτουργία σε ποσοστό 3 με 58%. Η αιτία της στυτικής δυσλειτουργίας είναι μάλλον πολυπαραγοντική με νευρολογικούς, ενδοκρινολογικούς, ιατρογενείς, ψυχιατρικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες να παίζουν ρόλο. Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να συμβαίνει σε περιόδους επιληπτικών κρίσεων ή και σε άσχετες περιόδους.
Πολλαπλή σκλήρυνση
Στυτική δυσλειτουργία εμφανίζεται στο 70% των αντρών με σκλήρυνση κατά πλάκας και είναι μια από τις κύριες νευρολογικές διαταραχές που επηρεάζουν τους νεαρούς ενήλικες. Η στυτική δυσλειτουργία εμφανίζεται κατά μέσο όρο μετά από 9 χρόνια νόσου, ενώ σπάνια είναι από τα πρώτα συμπτώματα της νόσου. Άντρες με πολλαπλή σκλήρυνση και στυτική δυσλειτουργία μπορεί να έχουν νυχτερινές και ψυχογενείς στύσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν ψυχογενή στυτική δυσλειτουργία αλλά ότι η πολλαπλή σκλήρυνση έχει αρχίσει να επηρεάζει το νωτιαίο μυελό. Η στυτική δυσλειτουργία στη πολλαπλή σκλήρυνση χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες. Πρωτοπαθή στυτική δυσλειτουργία λόγω της νευρολογικής βλάβης της πολλαπλής σκλήρυνσης. Δευτεροπαθής στυτική δυσλειτουργία λόγω των φαρμάκων για τη πολλαπλή σκλήρυνση και τριτοπαθής στυτική δυσλειτουργία λόγω των ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη πολλαπλή σκλήρυνση. Είναι απαραίτητο να αντιμετωπίζονται όλοι οι λόγοι που προκαλούν στυτική δυσλειτουργία και όχι μόνο η νευρολογική βλάβη.
Μάθετε περισσότερα για τα προβλήματα ούρησης στην πολλαπλή σκλήρυνση
Νόσος Parkinson
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια νευροεκφυλιστική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα τα οποία οδηγούν σε μια προοδευτική αναπηρία. Η στυτική δυσλειτουργία ανήκει στα μη κινητικά συμπτώματα και συμβαίνει στο 50 με 69% των αντρών με νόσο του Πάρκινσον. Η εκσπερμάτιση και ο οργασμός επηρεάζονται επίσης. Η νόσος του Πάρκινσον επηρεάζει τις ντοπαμινεργικές οδούς που οδηγούν σε στύση. Η θεραπεία με ντοπαμινεργικά μπορεί να βελτιώσει η στυτική λειτουργία και καμιά φορά να οδηγήσει σε υπερσεξουαλικότητα. Σε ορισμένους ασθενείς η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να μην οφείλεται άμεσα στη νόσο αλλά στη γενικότερη χρόνια κατάσταση υγείας.
Μάθετε περισσότερα για τα προβλήματα ούρησης στη νόσο Πάρκινσον
Ατροφία πολλαπλών συστημάτων (MSA)
Η ατροφία πολλαπλών συστημάτων είναι μια νευροεκφυλιστική ασθένεια άγνωστης αιτιολογίας όπου η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι και εμφανίζεται στο 40% των αντρών τη στιγμή της διάγνωσης. Όπως και η νόσος του Πάρκινσον, η ατροφία πολλαπλών συστημάτων επηρεάζει τις ντοπαμινεργικές οδούς που οδηγούν σε στύση. Όπως και σε άλλες νευρολογικές νόσους, η αιτιολογία της στυτικής δυσλειτουργίας είναι και εδώ πολυπαραγοντική με την περιορισμένη κινητικότητα, τη μειωμένη αυτοπεποίθηση και το ψυχοκοινωνικό στρες να παίζουν ρόλο.
Δισχιδής ράχη
Η δισχιδής ράχη είναι μια ομάδα αναπτυξιακών διαταραχών που οφείλονται σε ατελή σύγκλιση του νευρικού σωλήνα και εμφανίζεται σε 1/1000 γέννες. Με κατάλληλη ιατρική φροντίδα οι ασθενείς με δισχιδή ράχη φτάνουν στην ενηλικίωση όπου η στυτική δυσλειτουργία είναι σοβαρό πρόβλημα. Το 75% των αντρών με δισχιδή ράχη έχει πρόβλημα στύσης, ανάλογα και και με το επίπεδο της βλάβης. Το επίπεδο της βλάβης συνήθως αντιστοιχεί στην αισθητικότητα και αισθητικότητα στο πέος συνήθως σημαίνει ότι υπάρχει σηματοδότηση του αιδιοικού νεύρου. Αν δεν υπάρχει νωτιαίο αντανακλαστικό η στυτική δυσλειτουργία ποικίλει. Το 64% των αντρών με βλάβη κάτω από Θ10 είχαν στύση σε αντιδιαστολή με το 14% των αντρών με βλάβη πάνω από Θ10.
Μάθετε περισσότερα για τα προβλήματα ούρησης στη δισχιδή ράχη.
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν επίσης:
