ΓΙΑΤΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
Η υποτροπιάζουσα κυστίτιδα προκαλείται είτε από βακτηριακή εμμονή είτε από επαναμόλυνση. Στην περίπτωση βακτηριακής εμμονής η υποτροπή προκαλείται από το ίδιο μικρόβιο, ενώ χαρακτηριστικό της είναι η επανεμφάνιση της λοίμωξης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αντιθέτως, η επαναμόλυνση προκαλείται από διαφορετικό παθογόνο μικρόβιο και επισυμβαίνει συνήθως σε ακαθόριστο και συχνά σε μεγάλο χρονικό διάστημα από την πρώτη λοίμωξη. Η διαφοροποίηση μεταξύ βακτηριακής εμμονής και επαναμόλυνσης είναι ιδιαιτέρως σημαντική κυρίως όσον αφορά τον καθορισμό της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Έτσι, στη βακτηριακή εμμονή η αντιμετώπιση έγκειται στην εντόπιση και άρση του προδιαθεσικού παράγοντα που την ευνοεί. Αντιθέτως, σε γυναίκες με επαναμόλυνση δεν προϋπάρχει κάποια ανωμαλία στο ουροποιητικό και ως εκ τούτου χρήζουν μακροπρόθεσμης προφυλακτικής θεραπευτικής αγωγής. Η επαναμόλυνση στους άντρες είναι ασυνήθης και μπορεί να είναι συνυφασμένη με κάποια υποκείμενη ανωμαλία (π.χ. στένωση ουρήθρας).
ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗΣ
Η επανεμφάνιση μιας μη επιπλεγμένης λοίμωξης του ουροποιητικού είναι αρκετά συχνή και ανέρχεται στο 10-20% των γυναικών, που έχουν ήδη υποστεί αρχική θεραπεία για παρόμοια λοίμωξη. Ως παράγοντες κινδύνου αναφέρονται η σεξουαλική δραστηριότητα, η χρήση ενδοτραχηλικού σπιράλ ως αντισυλληπτικού, όπως και τα αντισυλληπτικά χάπια. Επίσης, αναφέρεται ότι γυναίκες με ομάδες αίματος Α ή Β εμφανίζουν συχνότερα υποτροπές μη επιπλεγμένων ουρολοιμώξεων, όπως επίσης και γυναίκες, των οποίων συγγενείς 1ου βαθμού παρουσίασαν παρόμοιες λοιμώξεις. Γενικά φαίνεται ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΜΕ ΑΝΤΙΒΙΩΣΗ
Για την αποφυγή υποτροπών (και όταν ο αριθμός τους είναι ³3 μέσα στους 6 μήνες) ο αποτελεσματικότερος τρόπος προφύλαξης έχει αποδειχθεί η χορήγηση μικρών δόσεων αντιβιοτικού για μεγάλο χρονικό διάστημα προ της νυχτερινής κατάκλισης. Το συνηθέστερο σχήμα που προτείνεται είναι η νιτροφουραντοΐνη 50 mg/24ωρο ή κοτριμοξαζόλη 240 mg/24ωρο. Το αρχικό χρονικό διάστημα για τη χημειοπροφύλαξη είναι 6 μήνες έως 1 χρόνος. Η μείωση της πιθανότητας υποτροπής είναι >95%.
Eναλλακτικά σχήματα αντιβίωσης είναι η χορήγηση κεφαλεξίνης 125 ή 250 mg/ημερησίως ή μίας κινολόνης (νορφλοξασίνη 200 mg/ημερησίως ή σιπροφλοξασίνη 125 mg/ημερησίως ή οφλοξασίνη 100 mg/ημερησίως).
Έχει παρατηρηθεί ότι ακόμη και μετά από προφυλακτική χορήγηση κοτριμοξαζόλης επί 2 ή 5 χρόνια, αρκετές γυναίκες εμφανίζουν υποτροπή της λοίμωξης μετά από διακοπή της χημειοπροφύλαξης και, μάλιστα, σε ποσοστό 50% περίπου. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η μακροχρόνιος χορήγηση των αντιβιοτικών δεν τροποποιεί πάντοτε τη φυσική εξέλιξη στις υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις.
Σε γυναίκες που η εμφάνιση της λοίμωξης σχετίζεται με τη σεξουαλική δραστηριότητα, προτείνεται η χορήγηση μιας δόσης νιτροφουραντoΐνης 50 mg ή κοτριμοξαζόλης 240 mg μετά τη σεξουαλική επαφή. Ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή, η διακοπή της προφύλαξης συνοδεύεται με περίπου 50% πιθανότητα υποτροπής.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΜΕ ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Μια εναλλακτική προληπτική αγωγή για τις υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις είναι η χορήγηση ενός είδους εμβολίου από το στόμα. Το σκεύασμα Uro-Vaxom περιέχει εξασθενημένα στελέχη από τους 18 υπότυπους Escherichia Coli που προκαλούν πιο συχνά ουρολοιμώξεις. Το δοσολογικό σχήμα είναι μια κάψουλα την ημέρα για 3 μήνες και μπορεί να χρειαστούν επαναλληπτικές δόσεις. To Uromune είναι ένα άλλο εμβόλιο το οποίο περιέχει εξασθενημένα στελέχη από διάφορα μικρόβια τα οποία προκαλούν συνήθως ουρολοιμώξεις και χορηγείται με τη μορφή υπογλώσσιου ψεκασμού.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΜΕ ΓΑΛΑΚΤΟΒΑΚΙΛΟΥΣ
Η χρήση γαλακτοβάκιλων σε μορφή χαπιού ή κολπικού υπόθετου μπορεί να μειώση τη συχνότητα εμφάνισης ουρολοιμώξεων βελτιώνωντας την ισορροπία της κολπικής χλωρίδας. Δεν είναι όλοι οι γαλακτοβάκιλοι κατάλληλοι για αυτή τη χρήση, παρά μόνο συγκεκριμένα στελέχη. Οι γαλακτοβάκιλοι που χρησιμοποιούνται είναι οι L. rhamnosus GR-1 και L. reuteri RC-14. Δυστυχώς σκεύασμα που να τους περιέχει δεν είναι πια διαθέσιμο στην Ελλάδα.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΜΕ ΜΕΘΕΝΑΜΙΝΗ
Η μεθεναμίνη είναι μια ουσία που προκαλεί αντισηψία των ούρων χωρίς να είναι αντιβίωση. Τυχαιοποιημένες μελέτες έχουν δείξει ότι είναι εξίσου αποτελεσματική με τη χημειοπροφύλαξη με αντιβιοτικά στην πρόληψη των υποτροπιάζουσων ουρολοιμώξεων. Δεν υπάρχουν μακρόχρονια δεδομένα ασφαλείας για την μεθεναμίνη και ο ενεργός μεταβολίτης της, η φορμαλδεϋδη, είναι γνωστό καρκινογόνο. Το εμπορικό σκεύασμα μεθεναμίνης για ουρολοιμώξεις ( Hiprex) δεν είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα.
